Powieść rozpoczyna się rozbudowanym opisem Maison Vauquer, pensjonatu mieszczącego się przy paryskiej ulicy Neuve-Sainte-Geneviève, prowadzonego przez wdowę Madame Vaquer. Wśród jego mieszkańców znajdują się: student prawa Eugeniusz de Rastignac, tajemniczy propagandzista Vautrin i emerytowany producent makaronu Jan Joachim Goriot. Ten starszy mężczyzna często jest ofiarą żartów ze strony innych mieszkańców pensjonatu, którzy szybko odkrywają, że zbankrutował on by wesprzeć swoje dwie dobrze wydane za mąż córki. Rastignaca, który przeprowadził się do Paryża z południa Francji, pociąga klasa wyższa. Ma problemy z dopasowaniem się do niej, ale jest prowadzony przez swoją kuzynkę, wicehrabinę Madame de Beauséant. Rastignac zdobywa względy jednej z córek Goriota, Delfiny de Nucingen. W międzyczasie Vautrin próbuje przekonać go do zdobycia panny Wiktoryny Taillefer, której dostęp do rodzinnej fortuny blokuje jedynie brat. Proponuje Rastignacowi otwarcie drogi przez zabicie brata w pojedynku. Rastignac odmawia wzięcia udziału w realizacji planu, ale wysłuchuje lekcji Vautrina na temat Realpolitik wyższej warstwy. Wkrótce potem mieszkańcy pensjonatu odkrywają, że Vautrin to poszukiwany przez policję mistrz zbrodni znany jako Ołży-Śmierć (Trompe-la-Mort). Goriot, przeciwny tyrańskiej kontroli, jaką mąż sprawuje nad jedną z jego córek, Delfiną, sprzyja zainteresowanemu nią Rastignacowi. Wkrótce odkrywa, że nie może jej pomóc. Jego druga córka, Anastazja de Restaud, informuje go, że wyprzedawała rodzinne diamenty należące do jej męża, aby spłacić długi kochanka. Wtedy stary człowiek przepełniony zgryzotą z poczucia własnej niemocy doznaje udaru mózgu. Vautrin aranżuje zabicie brata Wiktoryny w pojedynku. Wkrótce potem zostaje schwytany przez policję. Ani Delfina, ani Anastazja nie odwiedzają ojca przy łożu śmierci. Przed śmiercią Goriot wpada w gniew, widząc brak szacunku, jaki mu okazują. Na jego pogrzeb przybywa jedynie Rastignac, służący Krzysztof i dwie płaczki. Po krótkiej ceremonii Rastignac rzuca Paryżowi wyzwanie „Teraz się spróbujemy!”